sain
Mae'n wirioneddol gyflawn
Gwnaeth Iesu ddatganiad dadlennol am yr Ysgrythurau i grŵp o arweinwyr Iddewig oedd yn ei erlid: “Mae’r union Ysgrythurau yn pwyntio ata i” (Ioan 5,39 NGÜ). Flynyddoedd yn ddiweddarach, cadarnhawyd y gwirionedd hwn gan angel yr Arglwydd mewn proclamasiwn: “Canys y neges broffwydol y mae Ysbryd Duw yn ei rhoi inni yw neges Iesu” (Datguddiad 19,10 NGÜ).
Yn anffodus, roedd yr arweinwyr Iddewig ar hyn o bryd yn anwybyddu gwirionedd yr Ysgrythurau a hunaniaeth Iesu fel Mab Duw. Yn lle, roedd defodau crefyddol y deml yn Jerwsalem yng nghanol eu diddordeb oherwydd ei bod yn rhoi eu manteision eu hunain iddynt. Felly collasant olwg ar Dduw Israel ac ni allent weld cyflawniad y proffwydoliaethau yn y person ac yng ngwasanaeth Iesu, y Meseia addawedig.
Roedd y deml yn Jerwsalem yn wirioneddol odidog. Ysgrifennodd yr hanesydd ac ysgolhaig Iddewig Flavius Josephus: “Mae’r ffasâd marmor gwyn disglair wedi’i addurno ag aur ac mae o harddwch syfrdanol. Clywsant broffwydoliaeth Iesu y byddai’r deml ogoneddus hon, canolfan addoliad yr hen gyfamod, yn cael ei dinistrio’n llwyr. Bydd dinistr a oedd yn arwydd o gynllun iachawdwriaeth Duw i holl ddynolryw yn cael ei gyflawni ymhen amser heb y deml hon. Pa syndod a sioc a achosodd i bobl.
Roedd yn amlwg nad oedd y deml yn Jerwsalem wedi gwneud argraff arbennig ar Iesu, a hynny gyda rheswm da. Roedd yn gwybod na all gogoniant Duw gael ei ragori gan unrhyw strwythur o waith dyn, waeth pa mor fawreddog. Dywedodd Iesu wrth ei ddisgyblion y byddai'r deml yn cael ei disodli. Nid oedd y deml bellach yn gwasanaethu'r pwrpas y'i hadeiladwyd ar ei gyfer. Eglurodd Iesu, “Onid yw'n ysgrifenedig, 'Bydd fy nhŷ i yn dŷ gweddi i'r holl genhedloedd? Ond gwnaethost ef yn ffau lladron" (Marc 11,17 NGÜ).
Darllenwch hefyd beth mae Efengyl Mathew yn ei ddweud am hyn: “Gadawodd Iesu y deml ac roedd ar fin mynd i ffwrdd. Yna daeth ei ddisgyblion ato a thynnu ei sylw at ysblander adeiladau'r deml. Mae hyn i gyd yn creu argraff arnoch chi, onid yw? meddai Iesu. Ond yr wyf yn eich sicrhau: Ni adewir carreg heb ei throi yma; bydd popeth yn cael ei ddinistrio.” (Mathew 24,1-2, Luc 21,6 NGÜ).
Roedd dau achlysur pan ragwelodd Iesu ddinistr Jerwsalem a'r deml oedd ar ddod. Y digwyddiad cyntaf oedd ei fynediad buddugoliaethus i Jerwsalem, pan roddodd pobl eu dillad ar y llawr o'i flaen. Roedd yn arwydd o addoliad i bersonoliaethau uchel eu statws.
Sylwch ar yr hyn y mae Luc yn ei ddweud: “Yn awr, wrth i Iesu nesáu at y ddinas a'i gweld yn gorwedd o'i flaen, fe wylodd amdani a dweud, ‘Pe baech chithau'n gwybod heddiw beth fyddai'n dod â heddwch i chi! Ond yn awr y mae wedi ei guddio oddi wrthych, nid ydych yn ei weld. Mae amser yn dod i chi pan fydd eich gelynion yn taflu wal o'ch cwmpas, yn gwarchae arnoch chi, ac yn aflonyddu arnoch chi ar bob ochr. Byddan nhw'n dy ddinistrio ac yn torri i lawr dy blant sy'n trigo ynot, ac ni fyddant yn gadael carreg heb ei throi yn yr holl ddinas, oherwydd ni wnaethoch adnabod yr amser y cyfarfu Duw â chwi.” (Luc 19,41-44 NGÜ).
Digwyddodd yr ail ddigwyddiad, lle rhagfynegodd Iesu ddinistr Jerwsalem, pan arweiniwyd Iesu trwy'r ddinas i le ei groeshoeliad. Gorlawnodd pobl yn yr alïau, ei elynion a'i ddilynwyr selog. Proffwydodd Iesu beth fyddai'n digwydd i'r ddinas a'r deml a beth fyddai'n digwydd i'r bobl o ganlyniad i'r dinistr gan y Rhufeiniaid.
Darllenwch yr hyn a ddywed Luc: “Roedd tyrfa fawr yn dilyn Iesu, gan gynnwys llawer o wragedd a oedd yn wylo ac yn wylo amdano. Ond troes Iesu atyn nhw a dweud, “Gwragedd Jerwsalem, peidiwch ag wylo amdana i! wylwch drosoch eich hunain a thros eich plant! Oherwydd y mae'r amser yn dod pan ddywedir: dedwydd yw'r merched sy'n ddiffrwyth ac nad ydynt erioed wedi rhoi genedigaeth i blentyn! Yna byddan nhw'n dweud wrth y mynyddoedd: Syrthiwch arnom ni! Ac i’r bryniau, cladd ni” (Luc 2 Cor3,27-30 NGÜ).
Gwyddom o hanes y daeth proffwydoliaeth Iesu yn wir tua 40 mlynedd ar ôl iddo gael ei gyhoeddi. Yn 66 OC bu gwrthryfel yn yr Iddewon yn erbyn y Rhufeiniaid ac yn 70 OC cafodd y deml ei rhwygo, dinistriwyd y rhan fwyaf o Jerwsalem a dioddefodd y bobl yn ofnadwy. Digwyddodd popeth fel y rhagwelodd Iesu yn anffodus.
Pan lefodd Iesu ar y groes, "Gorphenwyd," yr oedd, nid yn unig yn cyfeirio at gyflawni ei waith cymodlon o brynedigaeth, ond yr oedd hefyd yn datgan fod yr Hen Gyfamod (ffordd Israel o fyw ac o addoliad yn ol cyfraith Moses." ) cyflawni amcan Duw am yr oedd wedi rhoddi, cyflawni. Gyda marwolaeth Iesu, atgyfodiad, esgyniad ac anfoniad yr Ysbryd Glân, mae Duw yng Nghrist a thrwyddo a thrwy’r Ysbryd Glân wedi cwblhau’r gwaith o gymodi’r holl ddynolryw ag ef ei hun. Yn awr y mae'r hyn a ragfynegodd y proffwyd Jeremeia yn digwydd: “Wele, y mae'r amser yn dod, medd yr Arglwydd, pan fyddaf yn gwneud cyfamod newydd â thŷ Israel ac â thŷ Jwda, nid fel y cyfamod a wneuthum â'u rhai hwy. tadau, pan gymmerais hwynt â llaw i'w dwyn allan o wlad yr Aipht, a wneuthum gyfamod yr hwn ni chadwasant, er mai myfi oedd eu harglwydd, medd yr Arglwydd; ond hwn fydd y cyfamod a wnaf â thŷ Israel ar ôl yr amser hwn, medd yr Arglwydd: Rhoddaf fy nghyfraith yn eu calonnau, ac ysgrifennaf hi ar eu meddyliau, a hwythau a fyddant yn bobl i mi, a minnau yn bobl iddynt. Dduw. Ac ni ddysg neb ei gilydd, na brawd i'w gilydd, gan ddywedyd, " Adnabyddwch yr Arglwydd," eithr hwy a'm hadwaenant oll, bychan a mawr, medd yr Arglwydd ; oherwydd maddeuaf iddynt eu hanwiredd, ac ni chofiaf byth eu pechod" (Jeremeia 31,31-un).
Gyda’r geiriau “Gorffennwyd” cyhoeddodd Iesu’r newyddion da am sefydlu’r cyfamod newydd. Mae'r hen wedi mynd, mae'r newydd wedi dod. Cafodd pechod ei hoelio ar y groes ac mae gras Duw wedi dod atom trwy weithred iachawdwriaeth Crist o wneud iawn, gan ganiatáu ar gyfer gwaith dwys yr Ysbryd Glân i adnewyddu ein calonnau a’n meddyliau. Mae'r newid hwn yn ein galluogi i gymryd rhan yn y natur ddynol a adnewyddwyd trwy Iesu Grist. Mae yr hyn a addawyd ac a ddangoswyd dan yr hen gyfamod wedi ei gyflawni trwy Grist yn y cyfamod newydd.
Fel y dysgodd yr Apostol Paul, cyflawnodd Crist (y Cyfamod Newydd personol) i ni yr hyn na allai ac na ddylai cyfraith Moses (yr Hen Gyfamod) ei gyflawni. “Pa gasgliad ddylem ni ddod o hyn? Mae pobl nad ydynt yn Iddewon wedi cael eu datgan yn gyfiawn gan Dduw heb unrhyw ymdrech. Maent wedi derbyn cyfiawnder yn seiliedig ar ffydd. Nid yw Israel, ar y llaw arall, yn ei holl ymdrechion i gyflawni'r gyfraith a thrwy hynny gyrraedd cyfiawnder, wedi cyrraedd y nod y mae'r gyfraith yn ymwneud ag ef. Pam ddim? Am nad ffydd oedd y sylfaen ar ba un yr adeiladasant ; tybient y gallent gyraedd y nod trwy eu hymdrechiadau eu hunain. Y rhwystr y baasent arno oedd "y maen tramgwydd" (Rhufeiniaid 9,30-32 NGÜ).
Cafodd Phariseaid amser Iesu a'r credinwyr a ddaeth o Iddewiaeth eu dylanwadu gan falchder a phechod trwy eu hagwedd gyfreithiol yn amser yr Apostol Paul. Roeddent yn tybio y gallent, trwy eu hymdrechion crefyddol eu hunain, gyrraedd yr hyn y gall Duw ei Hun trwy ras, yn Iesu a thrwyddo, wneud drosom. Roedd eu hen ddull cyfamod (cyfiawnder gwaith) yn llygredigaeth a ddaeth yn sgil pŵer pechod. Yn sicr nid oedd diffyg gras a ffydd yn yr hen gyfamod, ond fel y gwyddai Duw eisoes, byddai Israel yn troi cefn ar y gras hwnnw.
Dyna pam y cynlluniwyd y cyfamod newydd o'r dechrau fel cyflawniad o'r hen gyfamod. Cyflawniad a gyflawnwyd ym mherson Iesu a thrwy ei weinidogaeth a thrwy'r Ysbryd Glân. Fe achubodd y ddynoliaeth rhag balchder a grym pechod a chreu dyfnder newydd mewn perthnasoedd â phawb ledled y byd. Perthynas sy'n arwain at fywyd tragwyddol ym mhresenoldeb y Duw Triune.
I ddangos arwyddocâd mawr yr hyn a gymerodd le ar groes Calfaria, yn fuan wedi i'r Iesu gyhoeddi, " Gorphenwyd," ysgydwyd dinas Jerusalem gan ddaeargryn. Trawsnewidiwyd bodolaeth ddynol yn sylfaenol, gan arwain at gyflawni’r proffwydoliaethau ynghylch dinistrio Jerwsalem a’r Deml a sefydlu’r Cyfamod Newydd:
- Rhwygodd y llen yn y deml, a oedd yn atal mynediad i'r Sacrament Bendigedig, mewn dau o'r top i'r gwaelod.
- Beddau wedi'u hagor. Codwyd llawer o seintiau ymadawedig.
- Roedd y gwylwyr yn cydnabod Iesu fel Mab Duw.
- Gwnaeth yr hen gyfamod ffordd i'r cyfamod newydd.
Pan lefodd yr Iesu y geiriau, " Gorphenwyd," Yr oedd yn datgan diwedd presenoldeb Duw mewn teml o wneuthuriad dyn, yn y " Sanctaidd o Sancteiddrwydd." Ysgrifennodd Paul yn ei lythyrau at y Corinthiaid fod Duw bellach yn trigo mewn teml anffisegol a ffurfiwyd gan yr Ysbryd Glân:
“Oni wyddoch mai teml Dduw ydych, a bod Ysbryd Duw yn trigo yn eich canol? Mae pwy bynnag sy'n dinistrio teml Dduw yn ei ddinistrio ei hun oherwydd ei fod yn dod â barn Duw arno'i hun. Canys sanctaidd yw teml Dduw, a’r deml sanctaidd honno ydych chwi” (1 Cor. 3,16-17, 2. Corinthiaid 6,16 NGÜ).
Dywedodd yr apostol Paul fel hyn: “Dewch ato! Y maen byw hwnnw y mae dynion wedi ei wrthod, ond y mae Duw ei hun wedi ei ddewis ac sydd yn ei olwg yn amhrisiadwy. Gadewch i chi gael eich ymgorffori fel meini bywiol yn y tŷ sy'n cael ei adeiladu gan Dduw a'i lenwi â'i Ysbryd. Ymsefydlwch yn offeiriadaeth sanctaidd er mwyn ichwi offrymu aberthau o'i Ysbryd i Dduw – aberthau y mae'n ymhyfrydu ynddynt oherwydd eu bod yn seiliedig ar waith Iesu Grist. “Chwi, fodd bynnag, yw pobl etholedig Duw; Offeiriadaeth frenhinol ydych chi, cenedl sanctaidd, pobl sy'n perthyn iddo ef yn unig, wedi'ch comisiynu i gyhoeddi ei weithredoedd mawr - gweithredoedd yr hwn a'ch galwodd allan o'r tywyllwch i'w ryfeddol olau."1. peder 2,4-5 a 9 NGÜ).
Yn ogystal, mae ein holl amser yn cael ei nodi a'i wneud yn sanctaidd wrth i ni fyw o dan y Cyfamod Newydd, sy'n golygu ein bod ni trwy'r Ysbryd Glân yn cymryd rhan yn ei wasanaeth parhaus gyda Iesu. Ni waeth a ydym yn gweithio yn ein proffesiynau yn ein gweithleoedd neu'n cymryd rhan yn ein hamser rhydd, rydym yn ddinasyddion y nefoedd, teyrnas Dduw. Rydyn ni'n byw'r bywyd newydd yng Nghrist a byddwn ni'n byw naill ai tan ein marwolaeth neu tan ddychweliad Iesu.
Rhai annwyl, nid yw'r hen orchymyn yn bodoli mwyach. Yng Nghrist rydyn ni'n greadur newydd, wedi'i alw gan Dduw ac wedi'i gyfarparu â'r Ysbryd Glân. Gyda Iesu rydyn ni ar genhadaeth i fyw a rhannu'r newyddion da. Gadewch i ni gymryd rhan yng ngwaith ein tad! Trwy'r Ysbryd Glân yn rhannu ym mywyd Iesu, rydyn ni'n un ac yn gysylltiedig.
gan Joseph Tkach
